W powszechnym przekonaniu utrwaliło się stwierdzenie, że w warunkach domowych nie jesteśmy w stanie w pełni zaspokoić potrzeb żywieniowych papug, a jedynym rozwiązaniem ma być stosowanie suplementów diety. W rzeczywistości często jest to uproszczone podejście, wzmacniane dodatkowo przez producentów suplementów, którym zależy na zyskach. Oczywiście istnieją sytuacje, w których suplementacja jest uzasadniona – przykładem są probiotyki lub wit. D3 – jednak papuga karmiona odpowiednio zbilansowaną dietą, zawierającą niezbędne witaminy i minerały, zazwyczaj nie wymaga dodatkowych środków wspomagających.
Suplementy na okres pierzenia
Jednym z najbardziej promowanych suplementów są suplementy na pierzenie. Czy jednak tak szerokie ich promowanie jest właściwe? Przyjrzyjmy się składowi:
Na pierwszy rzut oka widać, że zawiera on wiele składników. Kiedy jednak zrozumiemy, o co w tym naprawdę chodzi, możemy wyciągnąć ciekawe wnioski. W skrócie: pierzenie to okres, w którym papugi wymieniają pióra na nowe, dlatego potrzebują w tym czasie odpowiednich składników, aby umożliwić prawidłowy wzrost piór.
Pióra zbudowane są z białka (keratyny), a więc podstawą są aminokwasy. Suplement zawiera ich 18 (co jest istotne, ponieważ nie wszyscy producenci je dodają), jednak pamiętajmy, że istnieją również w pełni naturalne źródła aminokwasów, takie jak rośliny strączkowe.
Następnie ważną rolę odgrywają kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 – odpowiadające za elastyczność i połysk piór. Niestety, suplementy nie zawsze je zawierają, a omawiany powyżej nie ma ich wcale. Naturalnym źródłem są np. orzechy włoskie.
Witaminy i minerały – szczególnie A, D3, E, cynk oraz selen – również są niezbędne. Trzeba jednak pamiętać, że suplementy mogą prowadzić do przedawkowania (zwłaszcza witamin A i D3), dlatego powinny być stosowane wyłącznie pod nadzorem weterynarza. Niektóre gatunki, takie jak barwnice czy kakadu różowe, są szczególnie podatne na hiperwitaminozę, choć problem ten może dotyczyć każdej papugi. W analizowanym suplemencie ilość witamin jest dość duża, co stwarza dodatkowe ryzyko.
Kolejnym ważnym elementem jest stosunek wapnia do fosforu. Prezentowany suplement zawiera wapń (węglan wapnia), jednak brak w nim fosforu, przez co nie jest zachowana równowaga niezbędna do prawidłowego wykorzystania wapnia.
Kiedy suplementy mają uzasadnienie?
Suplementacja może być korzystna w sytuacjach:
- przy niedoborach potwierdzonych badaniami (np. wapnia, witaminy A czy D3),
- u papug przez długi czas karmionych monodietą,
- w okresie rekonwalescencji po chorobach lub zabiegach,
- przy specyficznych potrzebach związanych z wiekiem czy rozmnażaniem.
W takich przypadkach zaleca się stosowanie preparatów celowanych (np. wapnia z witaminą D3, kompleksów aminokwasowych), zawsze pod kontrolą lekarza weterynarii.
Wapń – fundament zdrowia
Wapń odgrywa kluczową rolę w budowie kości, piór i skorupek jaj. Jego najlepsze źródła to świeże warzywa liściaste, kiełki czy zioła. W diecie małych papug świetnie sprawdza się sepia, natomiast u większych gatunków można stosować zmielone skorupki jaj – naturalne i bezpieczne źródło wapnia, praktycznie bez ryzyka przedawkowania.
Najczęstsze problemy z niedoborem wapnia wynikają nie tyle z diety, co z braku witaminy D3 i promieniowania UVB. To one warunkują prawidłowe wchłanianie minerałów i ich wykorzystanie w organizmie. Optymalny stosunek wapnia do fosforu powinien wynosić około 2:1.
Światło UVB – niezbędne dla zdrowia
Jednym z najczęściej występujących niedoborów u papug trzymanych w domach jest brak witaminy D3, wynikający z ograniczonej ekspozycji na promieniowanie UVB. W warunkach naturalnych papugi syntetyzują witaminę D3 pod wpływem światła słonecznego – przez szybę jednak promieniowanie to praktycznie nie dociera.
Dlatego kluczowe znaczenie ma stosowanie specjalnych lamp UVB przeznaczonych dla ptaków lub zapewnienie bezpiecznego kontaktu ze słońcem na zewnątrz (np. w wolierze). Bez UVB organizm papugi nie jest w stanie przyswoić wapnia, co prowadzi do ryzyka deformacji kości, chorób układu mięśniowo-szkieletowego czy problemów z dziobem i pazurami.
Podsumowanie
Zbilansowana dieta oparta na różnorodnych, naturalnych składnikach w większości przypadków w pełni pokrywa zapotrzebowanie papug na składniki odżywcze. Suplementy diety nie powinny być traktowane jako standardowy element żywienia, lecz jako narzędzie wspomagające w określonych, uzasadnionych sytuacjach – i zawsze pod kontrolą lekarza weterynarii.
Kluczowe dla zdrowia papug są:
- urozmaicona dieta,
- dostęp do naturalnych źródeł wapnia i aminokwasów,
- ekspozycja na promieniowanie UVB (słońce lub lampy),
- unikanie niekontrolowanej suplementacji witamin i minerałów.
Innymi słowy – zdrowa papuga to nie ta, która dostaje najwięcej suplementów, lecz ta, której opiekun zapewnia odpowiednie warunki życia i naturalną, dobrze zbilansowaną dietę.
Autorzy : Odeta Kozikowska i Wiktor Sopek